Mgr Katarzyna Balcerak - fizjoterapeuta dzieci i niemowląt

Mgr Katarzyna Balcerak to fizjoterapeutka dziecięca, wykonująca swój zawód z zamiłowania. Dyplomowana terapeutka metod NDT-Bobath oraz absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu na Wydziale Fizjoterapii. Swe doświadczenie zdobywała już podczas nauki, odbywając wiele praktyk we wrocławskich placówkach, jednak najbardziej docenia wolontariat we Wrocławskim Ośrodku Porażeń Mózgowych.

Obecnie to mama dwójki dzieci i założycielka RehaBobath, której specjalność to rehabilitacja dzieci i niemowląt. W swej ofercie proponuje zarówno terapie NDT-Bobath, jak i terapie manuale, gimnastykę korekcyjną lub konsultacje w zakresie pielęgnacji niemowląt. Diagnozuje wady rozwojowe, zaburzenia ruchowe oraz wady postawy.

Praca z dziećmi jest dla niej nie tylko powołaniem, ale przede wszystkim pasją, którą stale rozwija i pielęgnuje. Konsekwentnie poszerza swoją wiedzę i umiejętności, biorąc udział w licznych konferencjach pediatrycznych, szkoleniach i kursach, by móc jak najbliżej przyjrzeć się sferze rozwojowej maluchów.

Mgr Katarzyna Balcerak sama będąc mamą wie, jak ważny dla każdego rodzica jest prawidłowy rozwój fizyczny dziecka, dlatego jej terapie opierają się głównie na ciepłej, przyjaznej i bezpiecznej atmosferze, której towarzyszy bogaty bagaż doświadczeń i szeroka wiedza.

Mgr Katarzyna Balcerak od niedawna jest również instruktorem Masażu Shantala, a także uczestniczy w warsztatach, poświęconych kobietom w ciąży i w trakcie połogu. Współpracuje z Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjnym „Promyk Słońca”, a prócz prowadzenia własnej praktyki zawodowej, oferuje również domowe wizyty na terenie Wrocławia i okolic.

Mgr Katarzyna Balcerak według swoich pacjentów to „ Świetna terapeutka, a zarazem bardzo miła osoba. Ma rewelacyjne podejście do dzieci”.

Rehabilitacja dziecięca

Rehabilitacja dziecięca to proces kompleksowych zabiegów, zmierzających do poprawy jakości sprawności ruchowej u dzieci oraz osiągnięciu maksymalnego poziomu samodzielności, na dalszych etapach ich rozwoju. Służą one przywróceniu możliwie największej mobilności i zręczności oraz kompensowaniu i odtworzeniu funkcji niewykształconych lub utraconych na drodze rozwoju.

Rehabilitacja dla dzieci uzależniona jest przede wszystkim od potrzeb dziecka i zaawansowania problemu. Niektóre dzieci potrzebują rehabilitacji już w pierwszych miesiącach swojego życia, jednak niektóre anomalie ujawniają się dopiero później, z powodu nieprawidłowego ukształtowania dziecka, prowadząc do wielu dysfunkcji w obrębie narządu ruchu. U dzieci problem jest o tyle większy, że sprawność fizyczna może przekładać się na sferę rozwoju psychicznego. Wtedy wcześnie podjęta diagnostyka i terapia dziecięca pozwala całkowicie wyeliminować problemy zdrowotne lub znacznie je zminimalizować. Również wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w zakresie jego umiejętności ruchowych i psychicznych oraz odpowiednia pielęgnacja, znacznie ograniczają postęp schorzenia, w rezultacie całkowicie go wykluczając.

Fizjoterapia dziecięca przynosi oczekiwane rezultaty, jeśli jest połączeniem profesjonalnej pracy specjalisty, zaangażowania osoby niepełnosprawnej oraz czynnego wsparcia rodziny. Na szczęście wraz z rozwojem nowoczesnych technologii, segment usług rehabilitacyjnych rozwija się bardzo dynamicznie, oferując szereg metod rehabilitacyjnych oraz możliwości terapeutycznych, które szybko poprawiają jakość życia dzieci z ograniczoną sprawnością. Obecnie najczęściej stosowana jest: terapia Bobath, rehabilitacja metodą NDT, metoda Peto, czy metoda Vojty.

Fizjoterapeuta dziecięcy – na czym polega jego praca?

Fizjoterapeuta dziecięcy to zawód, który łączy w sobie coś więcej niż tylko leczenie i poprawę kondycji fizycznej pacjenta. To osoba, która musi ponadto wykazywać określone cechy, ułatwiające mu pracę z dziećmi. Fizjoterapeuta dla dzieci, który nie będzie miał bowiem wysoko rozwiniętej empatii i cierpliwości, nie zagrzeje na długo miejsca w gabinecie.

Fizjoterapeuta dziecięcy musi mieć przede wszystkim odpowiednie podejście do dzieci i nawiązywać z nimi przyjazne relacje. Musi kochać swoją pracę i czerpać z niej zarówno satysfakcję, jak i inspirację. Nie ma bowiem bardziej budującego widoku, jak postępy czynione przez podopiecznych. Dobrze jeśli fizjoterapeuta lub fizjoterapeutka dziecięca rozróżnia potrzeby i nastroje maluchów oraz posiada zdolności pediatryczne. Wtedy znacznie łatwiej jest dobrać odpowiednią metodę rehabilitacji i zmotywować dziecko do terapii.

Fizjoterapeutka dziecięca prócz określonych cech, charakterystycznych dla danego zawodu, powinna posiadać również określoną wiedzę i umiejętności nie tylko z zakresu fizjoterapii, ale również neurologii, ortopedii czy psychologii. Jedynie odpowiednio wyuczony specjalista będzie wzbudzał bowiem zaufanie u rodziców i dokonywał trafnej diagnostyki w leczeniu i rehabilitacji. Fizjoterapia dla dzieci powinna więc przede wszystkim zajmować się oceną rozwoju dziecka poprzez badanie napięcia mięśniowego, symetrii ułożenia ciała oraz analizę jakości ruchu dziecka. Ocena fizjoterapeutyczna powinna bowiem uwzględniać wszystkie aspekty rozwoju dziecka.

Fizjoterapeuta dla dzieci powinien współpracować również z rodzicami bądź opiekunami dziecka. Ważne jest przekazywanie najistotniejszych informacji o postępach i stadium rozwoju schorzenia. Niezbędne są również wskazówki na temat codziennych czynności i ćwiczeń, które powinno się wykonywać w domu.

Fizjoterapeuta dziecięcy powinien być więc także dobrym instruktorem. Należy pamiętać, że to rodzice są najlepszymi opiekunami i rehabilitantami dla swoich dzieci, z którymi dziecko spędza najwięcej czasu. Każda wskazówka, dotycząca pielęgnacji neurorozwojowej, wspierającej rozwój dziecka będzie więc doskonałym dopełnieniem każdego leczenia. Systematyczność połączona bowiem z zaleceniami profesjonalisty oraz odpowiednio wykonywane ćwiczenia powtarzane w domu, przyniosą zdecydowanie szybciej oczekiwane rezultaty.

Rehabilitacja dziecięca to jednak najważniejszy punkt pracy fizjoterapeuty. Stosując odpowiednie techniki, fizjoterapia dziecięca stymuluje rozwój dziecka, pracuje nad prawidłowym ruchem i ułożeniem ciała dziecka oraz jego symetrią. W zależności od stopnia postępowania schorzenia i momentu wykrycia wady, rehabilitacja dla dzieci i częstotliwość spotkań wahają się między kilkoma tygodniami, a nawet latami.

Gabinet terapeutyczny – sprzęt rehabilitacyjny

Rehabilitacja dla dzieci powinna odbywać się w kompleksowo wyposażonych salach terapeutycznych. Zaś konsultacja lub badanie przeprowadzane są w gabinetach lekarskich. Wraz z postępem technicznym, gabinet fizjoterapeuty wyposażany jest w aparaturę, umożliwiającą rozpoznanie schorzenia i diagnozę. W zależności od potrzeb i możliwości, fizjoterapeuta dziecięcy powinien dysponować:

• aparatem USG,
• aparatem do diagnostyki mięśni,
• aparatem do ultradźwięków,
• podoskopem,
• aparatem do krioterapii,
• aparatem do terapii falą uderzeniową.

Sala rehabilitacyjna powinna natomiast posiadać odpowiednio wyposażone stanowiska, przygotowane dla dzieci w różnym wieku i o różnym stopniu niepełnosprawności. Dla starszych dzieci pomocna może okazać się bieżnia elektryczna, urządzenia wibrujące i stymulujące rozwój mięśni, slackliny, piłki, oraz akcesoria do ćwiczeń w podwieszeniu, w tym materace, drabinki, szarfy.

Kiedy należy udać się do fizjoterapeuty dziecięcego?

Spotkanie z fizjoterapeutą powinno być przywilejem, z którego skorzystać może każde dziecko i każdy rodzica. Niejednokrotnie, już w pierwszych tygodniach życia, u rodziców zaczynają pojawiać się pierwsze wątpliwości, dotyczące prawidłowego rozwoju dziecka. Na szczęście wiedza na temat fizjoterapii jest coraz bardziej dostępna i szersza, a fizjoterapeutów spotkać można już w szkołach rodzenia lub na oddziałach noworodkowych. Takie rozwiązania znacznie poprawiają komfort psychiczny rodziców i pozwalają na obserwację rozwoju dziecka od pierwszych chwil życia.

Do fizjoterapeuty dziecięcego należy udać się w momencie zauważenia niepokojących objawów lub odruchów, sprzecznych z naturalnymi. Jeśli maluszek ma trudności z zasypianiem, ma zaburzony odruch ssania, a ponadto pręży się i szybko denerwuje, należy jak najszybciej skonsultować się z neurologiem lub fizjoterapeutą. Ostre krzyki, zaciskanie piąstek, nadmierne reakcje lękowe, brak kontaktu wzrokowego i koordynacji również mogą stanowić pierwsze oznaki nieprawidłowości w obrębie rozwoju psychomotorycznego.

W późniejszych miesiącach nie należy sugerować się rozwojem innych dzieci, gdyż każdy maluch rozwija się we własnym tempie. Na uwagę jednak zasługują sytuację, w których dziecko do 10 miesiąca życia samodzielnie nie siedzi, nie przetacza się z pleców na brzuch lub nie potrafi utrzymać małego przedmiotu w rączce.

Z pomocy fizjoterapeuty korzystają również dzieci po wypadkach lub przebytych kontuzjach, w których dochodziło do nadwyrężenia mięśni, złamań kości czy zwichnięcia stawów.

Warto jednak pamiętać, że do fizjoterapeuty może przyjść każdy rodzic, który pragnie nauczyć się pielęgnacji niemowlaka, lub który zwyczajnie chce rozwiać wszelkie wątpliwości i dowiedzieć się, jak profilaktycznie wspierać rozwój dziecka. To najlepszy sposób, aby pozbyć się zmartwień lub w miarę szybko rozpocząć ewentualne leczenie.

Dysfunkcje dziecięce, które wymagają rehabilitacji

Fizjoterapeuta dziecięcy pomaga poprawić jakość życia nie tylko dzieciom z nabytymi wadami, ale także maluszkom, które z przykrymi dysfunkcjami zmagają się od urodzenia. Fizjoterapia dziecięca nie ma bowiem żadnych ograniczeń wiekowych. Metody rehabilitacji i terapii dostosowywane są nawet do kilkutygodniowych niemowląt,, po przedszkolaków i starszaków. Każdy może skorzystać z konsultacji i obrać najlepszą drogę leczenia dla swojego dziecka.

Metody rehabilitacji i terapii neurorozwojowych u dzieci

Rehabilitacja dziecięca zarówno w Polsce, jak i na całym świecie osiąga coraz wyższy poziom. Nowsze technologie pojawiają się na salach terapeutycznych, a fizjoterapeuci dysponują szeroką wiedzą i proponują coraz to nowsze rozwiązania, dzięki którym mały pacjent jest w stanie samodzielnie nauczyć się poprawnych wzorców ruchowych.

Najpopularniejsze metody rehabilitacji dla dzieci to:

• NDT Bobath
• PNF
• Kinesiotaping (Kinesiology Taping)
• Metoda Vojty
• Metoda Peto
• Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne
• Integracja Sensoryczna
• Wielowymiarowa Terapia Manualna
• Terapia Tkanek Miękkich
• Terapia Oddechowa
• Muzykoterapia
• Dogoterapia
• Masaż

Terapia Bobath

Rehabilitacja metodą NDT (Neurodevelopment Therapy – Bobath) została opracowana w latach 50tych XX wieku, przez Bertę i Karla Bobathów z Londynu. Ich teoria opiera się głównie na wieloletnim doświadczeniu. Małżeństwo przez długi czas, nim ujawniło światu Bobath, pracowało bowiem z dorosłymi ludźmi, którzy doznali uszkodzeń mózgu podczas II wojny światowej. Zaczęli wierzyć, że jedynie zaangażowanie całego ciała w terapie może przynieść pozytywne skutki. Zawzięcie analizowali rozkład napięć mięśni i zachowanie dzieci z porażeniem mózgowym, szukając normalizacyjnych dróg.

Karel Bobath w pewnym momencie zauważył, że sposób poruszania się dziecka, jest przyczyną jego dalszego, nieprawidłowego rozwoju. Czucie i ruch u niepełnosprawnego dziecka różni się bowiem od tego, co czuje zdrowe dziecko. Konsekwencją jest nieprawidłowe czucie własnego ciała i nieprawidłowo wykonywane ruchy przez dziecko z jakąkolwiek niesprawnością.

Nobath rehabilitacja dla niemowląt ma więc na celu eliminację złych wzorców ruchowych i utrwalanie tych dobrych, poprzez ćwiczenia i codzienne funkcjonowanie. To pomoc we wszechstronnym rozwoju i osiągnięciu niezależności i samodzielności, adekwatnej do wieku. Terapia Bobath to bowiem nieinwazyjny rodzaj fizjoterapii, którą z powodzeniem można stosować zarówno u wcześniaków, jak i niemowląt z zaburzeniami neurologicznymi, ortopedycznymi i genetycznymi.

Oddziaływanie na niepięcie mięśniowe, hamowanie ruchów nieprawidłowych i utrwalanie prawidłowych oraz ćwiczenie całego ciała dziecka to główne zasady NDT Bobath, które dodatkowo opierają się na bardzo dobrej znajomości rozwoju psychoruchowego dziecka. Podczas rehabilitacji, terapeuta nie rusza bowiem wyłącznie kończynami, ale umiejętnie kieruje całym ciałem maluszka, dostarczając mu odpowiednich doznań zmysłowych. Dzięki Bobath środek ciężkości i ciężaru ciała przemieszcza się z każdym ćwiczeniem i dynamicznie aktywizuje dziecko, nie narażając go tym samym na wielki wysiłek bądź stres.

Metoda Bobath, jej rytm oraz tempo dobierane są indywidualnie do każdego pacjenta, tak by czuł się on bezpiecznie i komfortowo. Młodsze dzieci rehabilitowane są najczęściej poprzez zabawę, jednak starsze powinny mieć już świadomość wykonywanych czynności i posiadać wiedzę na temat wykonywanych ćwiczeń.

PNF

PNF to koncepcja oparta na nowoczesnej wiedzy i naturalności. Doskonale sprawdza się w fizjoterapii pediatrycznej , gdyż dziecko posiada wyjątkową plastyczność mózgu. Ma być to terapia bezbolesna, nieinwazyjna i funkcjonalna, czyli zgodna z potrzebami ruchowymi i wzorowana na naturalnych odruchach zdrowego dziecka. PNF to najlepsza metoda rehabilitacji dla dzieci z deficytami neurologicznymi, czy wadami postawy.

Kinesiotaping

To metoda rehabilitacji, która różni się od Bobath czy PNF. Przy tej terapii wykorzystuje się bowiem elastyczne, wodoodporne plastry, będące źródłem bodźców mechanicznych, które przykleja się na skórę pacjenta. Świetnie sprawdzają się przy napięciu mięśniowym u dzieci lub problemach kostno-stawowych, osłabieniach mięśni czy wad postawy. Wodoodporność plastrów pozwala na całodobowe oddziaływanie terapeutyczne i przepuszczalność powietrza. Kinesiology Taping może stanowić uzupełnienie NDT Bobath i PNF.

Rehabilitacja dla niemowląt

Każdej świeżo upieczonej mamie i tacie wydaje się, że ciało noworodka jest delikatne i zwyczajnie boją się przekazać swojego maluszka w ręce obcej osoby. Co innego jeśli chodzi o starsze dziecko, potrafiące samodzielnie wykonywać ćwiczenia, tak tu, niemowlę poddawane jest głównie pracy fizjoterapeuty, a później rodzicom w domu. I tego dorośli boją się chyba najbardziej. Nic bardziej mylnego. Każdy fizjoterapeuta dla niemowląt dokładnie tłumaczy wykonywane ćwiczenia i zostaje w stałym kontakcie z rodziną w razie pytań czy niejasności. Rodzic powinien natomiast przełamać w sobie lęk dla dobra dziecka i będąc szczerym z własnym sumieniem, sukcesywnie powtarzać zalecane treningi w domu. Dobry fizjoterapeuta dziecięcy nie da się bowiem oszukać. On sam doskonale widzi, czy dziecko trenowało z rodzicem i robi postępy, czy też nie.

Rehabilitanci w zakresie leczenia niemowląt są raczej zgodni. Metody, które polecają to głównie metoda NDT Bobath i metoda Vojty. Należy jednak pamiętać, że nie każda metoda będzie odpowiadała dziecku, dlatego jeśli maluszek źle reaguje na daną terapię, należy rozważyć wprowadzenie innego rozwiązania.

Zarówno terapia Bobath jak i metoda Vojty są dostępne w przychodniach rehabilitacyjnych, świadczących usług w ramach NFZ. Niestety ze względu na bardzo długie kolejki, w skrajnych przypadkach warto udać się na prywatne rehabilitacje, których koszt waha się w granicach 100-200zl, w zależności od długości spotkania.

Pielęgnacja niemowląt – jak dbać o prawidłowy rozwój ruchowy dziecka?

Jak się okazuje, mimo wskazówek przekazywanych z pokolenia na pokolenie, lub radosnej twórczości, będącej jedynie domysłem, często ograniczamy prawidłowy rozwój dziecka w trakcie codziennych czynności. Wyjścia są dwa: albo mamy stale powtarzany, pozytywny wpływ wspierający, albo negatywny - niszczący.

Pielęgnacja niemowląt według metody NDT lub każda inna metoda, którą zaleci fizjoterapeuta dla niemowląt, ma za zadanie ograniczyć błędy popełniane już od pierwszych dni życia dziecka. Powtarzanie tych błędów kilka razy dziennie podczas karmienia, przewijania czy noszenia może bowiem przyczyniać się do różnych dysfunkcji, skutkujących między innymi asymetrycznym ułożeniem ciała.

Pielęgnacja niemowląt wspiera prawidłowy rozwój fizyczny dziecka i uczy rodzica, jak nie narażać dziecka na ewentualne schorzenia. Nosząc na przykład dziecko zawsze na tej samej ręce, rozciągana jest u niego zawsze ta sama strona ciała. Druga automatycznie zostaje w skróceniu. Podnosząc dziecko pod pachy, zwiększamy napięcie w obręczy barkowej, co może skutkować wysoko ustawionymi barkami, zaciśniętymi lub prężącymi się piąstkami, czy znacznie skróconą szyją. Chcąc więc wspierać, a nie niszczyć rozwój dziecka należy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Mianowicie:

• Nigdy nie należy sadzać na swoich kolanach dziecka, które nie potrafi utrzymać jeszcze samodzielnie główki.
• Nie należy podpierać dziecka poduszkami, w celu szybszej nauki siadania.
• Nie należy zmieniać gondoli na spacerówkę lub sadzać dziecka w krzesełku do karmienia, jeśli ono samo nie wykazało jeszcze umiejętności siadania.
• Nie należy samodzielnie pionizować dziecka.
• Lepszym podłożem do prawidłowego rozwoju jest twarda podłoga niż miękkie koce.

Pielęgnacja niemowląt opiera się zawsze na najwygodniejszych i najlepszych rozwiązaniach, dostosowanych zarówno do dynamiki odruchów dziecka oraz wymagań rodzica. Fizjoterapeuta dla niemowląt lub fizjoterapeutka dziecięca dobiera możliwości terapeutyczne, czy to poprzez prawidłowe przewijanie, karmienie, masaż czy codzienną zabawę. Dostarczając bowiem prawidłowe bodźce sensomotoryczne, można z łatwością zahamować, a nawet wyeliminować niepożądane reakcje dziecka. Każdy ruch podczas pielęgnacji powinien być jednak wykonywany przez rodziców w sposób świadomy, płynny i pewny. Jeśli rodzic jest zdenerwowany lub skrywa w sobie skrajne emocje, warto pielęgnacje odłożyć na później. W innym wypadku emocje przeniosą się na dziecko i sprawią, że nie będzie to chwila radości i wytchnienia dla obu stron, a jedynie odtwarzanie rytualnych czynności.

Warto pamiętać, że rozwój układu nerwowego dziecka, osiąga swoje optymalne stadium w 6 roku życia. Do tego czasu, należy stale obserwować reakcję dziecka na bodźce zewnętrzne oraz postęp rozwojowy. Bowiem, im wcześniej zdiagnozowana choroba i określony tryb rehabilitacji, tym większa szansa na lepsze i szybsze efekty.